Waarom de belasting op havermelk wordt verhoogd, maar op chocolademelk niet
En betaalbare alternatieven voor suikerhoudende dranken
Per 1 januari 2024 gaat het belastingtarief op frisdrank, alcoholvrij bier en plantaardige dranken omhoog met 196 procent naar ruim 26 cent per liter. De belasting op mineraalwater wordt geschrapt.
Op rijksoverheid.nl staat dat de verhoging van deze ‘verbruiksbelasting’ mensen moet stimuleren ‘eerder te kiezen voor gezondere dranken’. Na Kamervragen blijkt dat niet gezondheidswinst, maar het spekken van de staatskas het belangrijkste doel is.
De verbruiksbelasting is geen suikertaks
De verbruiksbelasting lijkt op een suikertaks, maar is het niet. Het suikergehalte speelt namelijk geen rol in het bepalen welke producten extra belast worden.
Dat wordt duidelijk in onderstaande grafiek van dranken met hun geschatte suikergehalte. De roodgekleurde dranken worden extra belast.
Welke dranken worden extra belast?
Ik ga het je uitleggen, hou je vast.
Chocolademelk wordt niet duurder, terwijl er enorm veel suiker in zit. Dat komt doordat het, net als drinkyoghurt, ongeveer hetzelfde vet- en eiwitgehalte heeft als melk.
Melk is volgens de overheid een ‘eerste levensbehoefte’ en is daarom vrijgesteld van belasting. Zo ook alle andere zuivelproducten.
Dat is opmerkelijk, want het kabinet wil juist dat we minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten consumeren voor het klimaat, de natuur en de gezondheid.
Sterker nog …
Plantaardige dranken, zoals havermelk, amandelmelk en rijstmelk, worden als limonade beschouwd en dus extra belast, ongeacht of ze gezoet of ongezoet zijn.
„Daarvan zijn de gezondheidseffecten onvoldoende onderzocht”, zegt staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, ChristenUnie).
Een uitzondering binnen de plantaardige dranken is sojadrank, op voorwaarde dat het verrijkt is met calcium en vitamine b12, omdat het in de Schijf van Vijf staat.
Snap jij het nog?
Kijk-, lees- en luistertips
Must-read! Follow The Money onderzocht de totstandkoming van het Nationaal Preventieakkoord en ontdekte dat de voedsellobby de suikertaks blokkeerde.
Scientias laat zien dat de Britse suikertaks werkt. Mensen consumeren minder calorieën en fabrikanten stoppen minder suiker in hun dranken.
Dat Nederland geen suikertaks heeft is opmerkelijk, want tenminste vijftig landen hebben er een. Deze podcast neemt die voorbeelden onder de loep.
Wat is gezond en betaalbaar om te drinken?
Waarom kun je eigenlijk beter geen suiker drinken?
Suikerhoudende dranken leveren calorieën, maar verzadigen niet. Zo krijg je snel teveel binnen. Daarnaast zorgen ze voor pieken in je bloedsuikerspiegel. Ze belasten je lever, tasten je tandglazuur aan en hebben invloed op je hersenen.
Reden genoeg om het te laten bij water, thee en koffie.
Wil je meer smaak? Voeg kruiden, fruit of specerijen toe.
Liever iets romigs? Melk is niet per se ongezond en plantaardige melk is niet altijd gezond. Bovendien is havermelk is nu al te duur. Met deze recepten (#nospon) maak je het zelf en bespaar je de kosten.
Mis je prik? Drink bruisend water met eventueel een scheutje sinaasappelsap.
Boost nodig? Neem (ongezoete) probiotische dranken, zoals kombucha en kefir. De gezondheidseffecten zijn niet bewezen, maar het is ook gewoon heel lekker.
Voor hydratatie? Kokoswater is van nature zoet, caloriearm en zit vol met elektrolyten. Drink met mate vanwege het hoge kaliumgehalte.
Extra vitamines? Groente- en vruchtensappen kun je beter laten staan. Er zit veel (natuurlijke) suiker in en weinig vezels. Eet liever de hele vrucht of groente.
Wat je ook kiest, laat je niet misleiden door voedingsclaims en kijk op het etiket in de ingrediëntenlijst of er suiker is toegevoegd.
Kies je voor light frisdranken?
Light producten zijn vaak gezoet met zoetstoffen en hebben als nadeel dat je went aan de zoete smaak. Ze kunnen een laxerende werking hebben als je er teveel van drinkt.
Zoetstoffen zijn na uitgebreid onderzoek door de EU veilig geacht. Toch is er veel bezorgdheid over de gezondheidsrisico’s en twijfels over de langetermijneffecten.
Waar wil jij de volgende keer meer over weten?
Tot slot
Ik ben Ingrid Cobben, journalist en voedingscoach. Met deze nieuwsbrief help ik je gezonde voedselkeuzes te maken in een ongezonde voedselomgeving.
Heb je vrienden, collega’s of familieleden die daar ook interesse in hebben? Deel mijn nieuwsbrief dan via deze inschrijflink.
Voor vragen, opmerkingen of als je interesse hebt om advertentieruimte te kopen, neem contact op via achterdevoedselkeuze@gmail.com.